Temat: Verklärte Nacht 

Opracowania i felietony Audiokonesera 

• autor: Tomasz Radziwonowicz 
• publikacja: 13 lutego 2023 r. 

25-letni Arnold Schoenberg skomponował to niesamowite dzieło w 3 tygodnie w 1899 roku. Niektórzy muzykologowie uznają ten poemat symfoniczny za pożegnanie z epoką romantyzmu.

Napisany w pierwotnej wersji na sekstet smyczkowy (2 skrzypiec, 2 altówki, 2 wiolonczele) był przez kompozytora dwukrotnie przerabiany – w 1917 roku na orkiestrę smyczkową (ta wersja zyskała większą popularność) i w roku 1943, kiedy naniósł tylko małe retusze.

„Rozgwieżdżona”, „Roziskrzona” albo „Rozświetlona noc” – w zależności od tłumaczeń, to przepiękny poemat pełen zaskakującej , wyrafinowanej harmonii nierzadko wykraczającej poza tonalność i zapowiadającej rychłe nadejście nowej atonalnej, dodekafonicznej epoki.

Wielbicieli wyrafinowanych i gęstych brzmień zachwyca zwłaszcza niebanalne użycie chromatyki, prowadzenie głosów, bogactwo barw i różnorodność kolorów .

Warto dodać, że muzyka odzwierciedla niebywałe bogactwo emocji, w kulminacjach nierzadko sięgających stanów ekstatycznych (wspaniałe przejście do tonacji E- dur!). Może właśnie dlatego prawykonanie w Wiedniu w roku 1902 zostało tak chłodno przyjęte przez krytyków.

Nagranie, które gorąco polecam, jest zrealizowane podczas koncertu 30 IX 2018 roku w Royal Festival Hall w Londynie przez London Philharmonic Orchestra, dyryguje Esa – Pekka Salonen.

Wspaniałe brzmienie orkiestry!

Słychać wyraźnie, że nie jest to orkiestra kameralna tylko skład powiększony. Bogactwo dynamiki od najmniejszych eterycznych pianissim do wielkich kulminacji granych fortissimo pokazuje maestrię muzyków. Przekaz dyrygenta jest jasny i prosty, frazowanie naturalne bez tak modnych dziś przerysowań i emocjonalnych przekłamań.

Wspaniała choć niełatwa muzyka i równie wspaniałe nagranie.

Tomasz Radziwonowicz