Bartłomiej Nizioł

prawykonuje VI Koncert skrzypcowy Grażyny Bacewicz

Sobota, 7 grudnia 2019 r.

• Bartłomiej Nizioł – skrzypce
• Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej
• Christoph König – dyrygent

Publikacja: 11/12/2019 r.

Premiera po latach…

Grażyna Bacewicz ma w dorobku siedem koncertów skrzypcowych powstałych w ciągu niemal trzydziestu lat. Premiera jednego z nich – szóstego – odbyła się dopiero teraz, przeszło sześćdziesiąt dwa lata po skomponowaniu dzieła. Pod koniec lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku Polska na fali „ocieplenia” względnie otworzyła się na Zachód, chłonąc niczym gąbka różnorodne nowinki, także na niwie kompozytorskiej awangardy. Mierzyła się z nimi również wówczas już prawie pięćdziesięcioletnia Bacewiczówna. VI Koncert skrzypcowy stanowi mieszankę technik oraz stylów kompozytorskich, na pograniczu neoklasycyzmu i sonoryzmu. Choć nie zachwyca jako całość, to jednak zawiera kilka interesujących fragmentów, nic zatem dziwnego, że autorka zechciała niektóre z nich wykorzystać w Koncercie altówkowym napisanym dla Stefana Kamasy w 1968 roku.

Wybór Bartłomieja Nizioła na solistę w tym utworze okazał się strzałem w dziesiątkę [..]

Wybór Bartłomieja Nizioła na solistę w tym utworze okazał się strzałem w dziesiątkę, to bowiem doskonały skrzypek, który potrafi łączyć umiejętności wirtuozowskie z kształtowaniem pięknego dźwięku. Wspierany przez doskonały instrument – skrzypce Guarneriego del Gesù z 1727 roku o dźwięku głębokim i bogatym – robił, co mógł, ale… są dzieła, które bronią się same, a są też i takie, które trudno jest obronić. Odkryty na nowo koncert Bacewiczówny wydaje się należeć do tych drugich, aczkolwiek to tylko pierwsze wrażenie – trudno przewidzieć, jakie będą jego dalsze losy. Nasuwa mi się jednak pewna refleksja… może warto szanować decyzje twórców? Czy aby na pewno brak zgody na wykonanie Koncertu związany był z tym, że część materiału wykorzystała kompozytorka później w innym utworze? Wszak to praktyka stosowana przez całe wieki, także współcześnie!

Tego wieczoru usłyszeliśmy także Symfonię A-dur „Ogień” Hob. I/59 Josepha Haydna oraz Życie bohatera op. 40 Richarda Straussa pod kierownictwem Christopha Königa. Symfonia A-dur z klawesynem w składzie orkiestry, z ograniczonym wibrato smyczków, dyrygowana bez batuty brzmiała przejrzyście i stylowo.

Przytłaczająca akustyka sali

Życie bohatera, poemat symfoniczny będący swego rodzaju autobiografią kompozytora, ukazuje drogę walki o jego artystyczne idee aż do osiągnięcia „wewnętrznej równowagi”. W sobotę, pomimo ciekawego operowania barwą i dynamiką, utwór zdawał się „przyduszony” akustyką sali – momentami przytłaczał ogromem brzmienia, zwłaszcza we fragmentach fortissimo. Nie można pominąć pozytywnej roli koncertmistrza Krzysztofa Bąkowskiego, który solowe partie skrzypiec grał z wyważoną ekspresją, śpiewnie i bez romantycznej emfazy.

PROGRAM KONCERTU

Bartłomiej Nizioł – VI Koncert skrzypcowy Grażyny Bacewicz – prawykonanie

Część I

Joseph Haydn

• Symfonia A-dur „Ogień” Hob. I/59

Grażyna Bacewicz

• VI Koncert skrzypcowy
• II Kaprys (bis)

Część II

Richard Strauss

• Życie bohatera op. 40

Monika Joanna Bielska